۳۲ - أَ لَا تـَرَوْنَ أَنَّ اللَّهَ سـُبـْحـَانـَهُ اخـْتـَبـَرَ
الْأَوَّلِينَ مِنْ لَدُنْ آدَمَ ص إِلَى الْآخِرِينَ مِنْ هَذَا
الْعـَالَمِ بـِأَحْجَارٍ لَا تَضُرُّ وَ لَا تَنْفَعُ وَ لَا تُبْصِرُ وَ
لَا تَسْمَعُ فَجَعَلَهَا بَيْتَهُ الْحَرَامَ الَّذِي جَعَلَهُ لِلنَّاسِ
قِيَاماً
آيا در نمى نگريد كه خداوند - منزه باد نام وى - انسانها را از آغاز خلقت
آدم (ع ) تا انجام ايـن جـهان ، با سنگهايى كه سود و زيانى ندارند و بينوا
و شنوا نيستند آزموده است و آن سـنـگـهـا را خـانـه مـحـتـرم خـويـش قـرار
داده اسـت تـا مـردم در پـرتـو آن و جـامـعـه بـيـن الملل اسلامى را
بسازند.
۳۳ - ثـُمَّ وَضـَعـَهُ بـِأَوْعَرِ بِقَاعِ الْأَرْضِ حَجَراً وَ أَقَلِّ
نَتَائِقِ الدُّنْيَا مَدَراً وَ أَضْيَقِ بُطُونِ الْأَوْدِيَةِ قُطْراً
بَيْنَ جِبَالٍ خَشِنَةٍ وَ رِمَالٍ دَمِثَةٍ وَ عُيُونٍ وَشِلَةٍ وَ قُرًى
مُنْقَطِعَةٍ لَا يَزْكُو بِهَا خُفٌّ وَ لَا حَافِرٌ وَ لَا ظِلْفٌ
و خـداونـد، خـانـه خـود را بر سنگلاخ ترين بقعه خاكدان زمين نهاد،
رملستانى با كمترين اسـتـعـداد رويـش در دنـيا و خالى از هر گياه ، در
تنگترين دره فرومانده لابلاى كوهساران نـاهـمـوار و بـر ريـگـهاى نرم و
كنار چشمه هاى بيرمق و روستاهاى پراكنده ، كه نه شتر آنجا پروار تواند شد و
نه اسب و نه گوسفند.
۳۴ - ثـُمَّ أَمـَرَ آدَمَ ع وَ وَلَدَهُ أَنْ يـَثـْنُوا أَعْطَافَهُمْ
نَحْوَهُ فَصَارَ مَثَابَةً لِمُنْتَجَعِ أَسْفَارِهِمْ وَ غـَايـَةً
لِمـُلْقـَى رِحـَالِهِمْ تَهْوِي إِلَيْهِ ثِمَارُ الْأَفْئِدَةِ مِنْ
مَفَاوِزِ قِفَارٍ سَحِيقَةٍ وَ مَهَاوِي فِجَاجٍ عـَمـِيـقـَةٍ وَ
جـَزَائِرِ بِحَارٍ مُنْقَطِعَةٍ حَتَّى يَهُزُّوا مَنَاكِبَهُمْ ذُلُلًا
يُهَلِّلُونَ لِلَّهِ حَوْلَهُ وَ يَرْمُلُونَ عَلَى أَقْدَامِهِمْ شُعْثاً
غُبْراً لَهُ قَدْ نَبَذُوا السَّرَابِيلَ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ وَ
شَوَّهُوا بِإِعْفَاءِ الشُّعُورِ مـَحـَاسـِنَ خـَلْقـِهـِمُ ابـْتِلَاءً
عَظِيماً وَ امْتِحَاناً شَدِيداً وَ اخْتِبَاراً مُبِيناً وَ تَمْحِيصاً
بَلِيغاً جَعَلَهُ اللَّهُ سَبَباً لِرَحْمَتِهِ وَ وُصْلَةً إِلَى
جَنَّتِهِ
آنـگـاه ، خـداونـد به آدم (عليه السلام ) و فرزندانش فرمان داد كه به سوى
آن خـانـه روى آورنـد، تـا آنجا مركز داد و ستد و بورس بازرگانى از كاروان
هاى آنان گردد. سويداى دلها به سوى آن حرم ، از عشق او پر مى زند و از
صحراى سوزان و برهوت سوخته و از كوره راههاى كوهها و دره هاى ژرف ، از
درياها و جزيره هاى دور افتاده و فـرامـوش شـده ، هـمه دلدادگان عاشق سر از
پا نشناخته سرازير حرم گرديده تا به سـعـى و طـواف كـعـبـه مقدس و خانه
مطهر الهى پرداخته و رسوم كبر و در غرور زيـر پـا نـهـاده ، مـجـنون وار و
هروله كنان به سوى يار دويده و گرداگرد وى پروانه وش پر زده و سوخته و همه
وجودشان فرياد توحيد بر آورده و زبانش ترجمان روحـشـان گـرديـده . سـيـنـه
چاك و غبار آلوده ، پابرهنه و ژوليده ، پيراهن ها را به دور افـكـنده و
جامه احرام در پوشيده اند و چنان شيداى معبود شده اند كه چهره زيباى خويش
را در انـبوه موهاى پريشان ، ناخوشايند ساخته اند تا مس وجودشان در كوره
بزرگ ابتلاء و سـخـتـى هـا دگـرگـون شـده و از كـدورات و نـاخـالصـى هـا
صـيـقـل يـافـته و براى سينه يار طلاى ناب گرديده و به نهايت پاكى و خلوص
رسيده انـد. خـداونـد زيارت خانه خويش را كه زيارت و لمس همه پاكى ها و
زيبايى هاست وسيله رحمت و راه رسيدن به بهشت مينو قرار داده است .
۳۵ - وَ لَوْ أَرَادَ سـُبـْحـَانَهُ أَنْ يَضَعَ بَيْتَهُ الْحَرَامَ وَ
مَشَاعِرَهُ الْعِظَامَ بَيْنَ جَنَّاتٍ وَ أَنْهَارٍ وَ سَهْلٍ وَ قَرَارٍ
جَمَّ الْأَشْجَارِ دَانِيَ الثِّمَارِ مُلْتَفَّ الْبُنَى مُتَّصِلَ
الْقُرَى بَيْنَ بُرَّةٍ سَمْرَاءَ وَ رَوْضـَةٍ خـَضـْرَاءَ وَ أَرْيـَافٍ
مـُحـْدِقَةٍ وَ عِرَاصٍ مُغْدِقَةٍ وَ رِيَاضٍ نَاضِرَةٍ وَ طُرُقٍ
عَامِرَةٍ لَكَانَ قَدْ صَغُرَ قَدْرُ الْجَزَاءِ عَلَى حَسَبِ ضَعْفِ
الْبَلَاءِ
و اگـر خـداى پـاك اراده مـى فـرمـود، خانه محترم خود و عبادتگاههاى سترگ
آن را لابلاى باغستانها و جويباران و بر دشت و ماهروى هموار با درختانى
انبوه و ميوه هايى در دسترس كـنـار سـاخـتـمـانـهـايـى تـو در تو و آبادى
هاى به هم پيوسته و گند مزارهاى طلايى و بوستان سرسبز و خرم با مرغزارى بر
گرد آن و در منطقه يى پر باران و هميشه بهار و كـشـت هـاى تـازه و شـاداب و
بزرگراههاى مجهز و آباد، قرار مى داد. اما آسانى آزمون و كمبود سختى ها
ارزش پاداش را اندك و ناچيز مى گرداند.
وَ فَرَضَ عَلَيْكُمْ حَجَّ
بَيْتِهِ الَّذِى جَعَلَهُ قِبْلَهً لِلاءَنامِ يَرِدُونَهُ وُرُودَ
الاَنْعامِ وَ يَاءْلَهُونَ الَيْهِ وُلوهَ الْحَمامِ جَعَلَهُ سُبْحانَهُ
عَلامَهً لِتَواضُعِهِمْ لِعَظَمَتِهِ وَ اذْعانِهِمْ لِعِزَّتِهِ، وَ
اخْتارَ مِنْ خَلْقِهِ سُمّاعا اءَجابُوا الَيْهِ دَعْوَتَهُ، وَ صَدَّقوا
كَلِمَتَهُ، وَ وَقَفُوا مَواقِفَ اءَنْبِيائِهِ، وَ تَشَبَّهوا
بِمَلائِكَتِهِ الْمُطِيفِينَ بِعَرْشِهِ يُحْرِزُونَ الاَرْباحَ فِى
مَتْجَرِ عِبادَتِهِ. وَ يَتَبادَرونَ عِنْدَهُ مَوْعِدَ مَغْفِرَتِهِ،
جَعَلَهُ سُبْحانَهُ وَ تَعالِى لِلاسْلامِ عَلَما وَ لِلْعائِذِينَ
حَرَما، فَرَضَ حَجَّهُ وَ اَوْجَبَ حَقَّهُ وَ كَتَبَ عَلَيْكُمْ
وِفادَتَهُ فَقالَ سُبْحانَهُ: "وَ لِلّهِ عَلَى النّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ
مَنِ اسْتَطاعَ اِلَيْهِ سَبِيلاً وَ مَنْ كَفَرَ فَاِنَّ اللّهَ غَنِىُّ
عَنِ الْعالَمِين ".
خداوند، حج خانه خود را بر شما واجب گردانيد و خانه خود را قبله گاه مردم
ساخت . مردم با شوق تمام ، آنسان كه ستوران به آبشخور روى نهند و كبوتران
به آشيانه پناه برند، بدان درآيند. خداى سبحان حج را مقرر فرمود تا مردم در
برابر عظمت او فروتنى نشان دهند و به عزت و جبروت او اعتراف كنند. و از
ميان بندگان خود كسانى را برگزيد تا صلاى دعوت او شنيدند و اجابت كردند و
سخن حق تصديق نمودند و در آنجا پاى نهادند كه پيامبرانش نهاده بودند و به
آن فرشتگان همانند شدند كه گرد عرشش طواف مى كنند و در اين سودا كه سرمايه
شان عبادت اوست ، سود فراوان حاصل كردند و تا به ميعاد آمرزش او دست يابند
بر يكديگر پيشى جستند. خداوند، سبحانه و تعالى ، حج را نشانه و علامت اسلام
قرار داد و كعبه را پناهگاه پناهندگان و حج را فريضتى واجب ساخت و حقش را
واجب گردانيد و حج را بر شما مقرر فرمود و گفت : ((براى خدا حج آن خانه بر
كسانى كه قدرت رفتن به آن داشته باشند، واجب است و هر كه راه كفر پيش گيرد
بداند كه خدا از جهانيان بى نياز است )).
